Türkiye'nin ilk Bor-Karbür tesisi yarın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açılacak. Tesiste yılda bin ton Bor-Karbür üretilecek. Bakan Dönmez burada TRT Haber'in sorularını yanıtladı.
Bakan Fatih Dönmez'in açıklamalarında öne çıkanlar:
Bor-Karbür nedir?
Bor cevherini kimyasal işlemlere tabii tutmak suretiyle rafine ürün haline getiriyoruz. O da borik asit, biz yurt dışına genellikle bu şekilde satıyorduk. Şimdi bu tesisle, içerisine bazı maddeler ekleyerek 2 bin 500 derece sıcaklıkta tepkimeye girdikten sonra bazı işlemlerden geçirip Bor-Karbürü elde ediyoruz.
Bor-Karbür'ün yoğunluğu çeliğe göre 4 kat daha az. Bor-Karbür başta Savunma Sanayii olmak üzere birçok noktada kullanılacak. Askerimizin, polisin kullandığı çelik yeleklerde çelik yerine Bor-Karbür kullanılacak. Çeliğe göre daha hafif ama aynı sağlamlıkta bir ürün. Güvenlik güçlerimizin saatlerce yürüdüğü operasyonlar sırasında taşıması daha kolay olacak.
Cevherden son ürüne kadar 300-400 kat arttırılmış fiyatına satıyoruz. Bor'u artık cevher olarak satmıyoruz. İşleyip değerini artırıp öyle satıyoruz. Bor-Karbür'ü yine kesicilerde, fren balatalarında kullanabiliyoruz. Yüksek sıcaklığa ve aşınmaya dayandığı için yüksek sıcaklıklardaki fırınlarda kullanabiliyoruz.
"Dünyada küresel pazar büyüklüğü 60 milyar dolar"
Çok geniş bir alanda kullanılabilecek bir ürün. Dünyada küresel pazar büyüklüğü 60 milyar dolar.
Borda dünya rezervlerinin yüzde 73'ü Türkiye'de. Sadece miktar değil, en kaliteli bor cevheri de bizde. Dolayısıyla borun kullanıldığı ürünler için yatırımcıya gelin buraya yatırım yapın dedik. Bora dayalı bir sanayileşme hedefimiz var. Bordan mamül ürünleri daha fazla ihraç ediliyor olacağız.
Bor atıklarından da Lityum üretimi
Yıllık 700 tonluk endüstriyel ölçekli Lityum tesisimizi de kuracağız. Başta taşıdığımız cihazlar, telefonlar tabletler, elektrikli otomobiller... Enerji depolama ihtiyacını doğurdu. Lityum da bu anlamda en popüler malzemelerden birisi. Borun içinde Lityum vardı fakat bunu dönüştürme teknolojisi gelişmemişti. Şimdi bunu geliştirdik. Bunu ilk önce ülkemiz için kullanacağız. Üretime göre ilerde ihraç da edilebilir.
Kütahya'da bu tesisin 5 kat daha büyüğünü planlıyoruz. Böylece pazar payımız daha da artmış olacak. Dünyada bor-Karbüre olan ilgi giderek artacak. Buradaki üretim hedefimiz 5 bin ton. Zamanla bu hedefler yükselecek. Yurt dışı yatırımcılar da ilgiyle takip ediyorlar. Gelip ziyaret etmek, yatırım yapmak istiyorlar.
Türkiye, bu sanayi yolculuğuna yeni çıkmış değil, sanayide rekabetçi tesislerimiz şu anda var. Şimdi borla birlikte neden yan sanayi de gelişmesin?
"Karadeniz gazını nisan sonunda karada yakacağız"
Plana uygun olarak ilerliyorduk ama deprem dolayısıyla biraz gecikme yaşandı. Nisan sonu gibi vermeyi düşünüyoruz. Personelimizin bir kısmı da deprem bölgemizde yaşayan insanlardı. Yakınları olan personellere izin verdik, iş makinelerimizi de bölgeye gönderdik.
Şimdi yavaş yavaş düzene girmeyi başardık. Nisan sonunda bu gazı karada yakacağız. Kontrollerin sağlıklı bir şekilde tamamlanması gerekiyor. Vatandaşımızla söz verdiğimiz gibi buluşturacağız.
Türkiye sadece bir transit ülke gibi görülmesin bir ticaret merkezi olsun hedefimizi bir yıl içerisinde hayata geçireceğiz. Ülke olarak yıllık 55-60 metreküp doğal gaz tüketimine sahibiz. Ama daha fazla üretme kabiliyetimiz var. Bu kalan gazı talep eden ülkelere ihraç etme imkanımız var.
Afet bölgesinde son durum
Depremin ilk anından itibaren deprem bölgesine intikal ettik. 11 ilimizde altyapılarda ve üstyapılarda ciddi hasarlar vardı. Orada ilk müdahaleyi yapacak insanlar da enkaz altındaydı, o yüzden çevre illerden ekipler geldi.
1 hafta 10 gün içerisinde enerji verme işlemleri tamamlanmıştı. İlk günlerde hatta sokak lambaları aydınlatılmıştı. İlk olarak sokak aydınlatmalarına önem verdik. Doğal gazı ise kontrolsüz vermek istemedik.
Doğal gazda ise ikincil bir afet yaşamamak için ağırdan aldık. Gazı kontrolsüz vermiş olsaydık, hasarlı binalardaki gaz kaçakları, patlamaları olabilirdi. Depreme karşı daha dirençli olmak için önceden bunları planlamıştık.
"Hasarsız ve az hasarlı binalara tamamen elektrik verildi"
Hasarsız ve az hasarlı binaların tümüne elektrik verilmiş durumda, doğal gazda da oran yüzde 98 seviyesinde.
Dünyanın hiçbir yerinde bu ölçekte afette, enerji şebekesini bu kadar hızlı hayata geçiren bir ülke olduğunu zannetmiyorum.
Madenciler sahaya geç mi gitti?
Arama kurtarma ekiplerinde görevli olanlar daha biz aramadan olay yerine intikalle görevlidir. Onlar da duyar duymaz intikal ettiler. O günün hava koşullarını da hatırlamakta fayda var. Hava ulaşımının aksaması dolayısıyla bazı gecikmeler oldu. Kara yolunda da kar tipi nedeniyle gecikmeler yaşandı. Bunlar ilk saatlerde yaşanan gelişmeler.
9 bin 800 madenci de olay yerine en hızlı şekilde sevk ettik. Onlar da kendilerine has yöntemlerle enkazlara girdiler. Maden tecrübeleri deprem bölgesinde çok avantaj oldu. Bir kez daha onlara teşekkür ediyorum.
