Son günlerde sokak hayvanları sorunuyla ilgili gelişmeleri yakından takip ediyorum.
Merkezi hükümet, 5199 Sayılı Hayvanları Korumu Kanunu'nun uygulanması için kararlı adımlar atarken, Veteriner Hekimleri Odası ve ilgili STK'lar da bir dizi açıklama ve eylem yapıyor.
Bir diğer ifadeyle, siyasi irade yürürlükteki yasanın uygulanması için denetimlerini sıklaştırırken, ilgili oda ve STK'lar da sahadaki olumsuz koşulları gerekçe göstererek yasayı eleştiriyor.
***
Konu zor ve karmaşık.
Nitekim yürürlükteki yasanın uygulanmasının önünde yılların ihmali var.
Konuyu araştırırken, Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin 1 Temmuz 2024 tarihli 'Sokak Hayvanları Araştırma Raporu Marmara Bölgesi'ndeki Belediyeler ve Mevcut Durumu' başlıklı, Büşra İnce imzalı raporu okudum.
Teknik detaylara ve rakamlara boğmadan, bu çarpıcı rapordan alıntılar yaparak devam edelim.
***
Marmara 'da, barınak başına düşen ortalama hayvan sayısı 237, barınak çalışanı başına düşen sokak hayvanı sayısı 12.
Marmara'daki belediyelerin barınak kapasitesi yüzde 100.
Marmara'da son 1 yılda kısırlaştırılmış hayvan sayısı 180 bin.
Hala kısırlaştırılması gereken sokak hayvan sayısı 547 bin.
Son 1 yılda aşılanan sokak hayvanı sayısı 281 bin.
Aşılanması gereken sokak hayvanı sayısı 832 bin.
Son 1 yılda mikroçip takılan sokak hayvanı sayısı 187 bin.
Hala mikroçip takılması gereken sokak hayvanı sayısı 507 bin.
İlgili yasaya göre, nüfusu 25 binden fazla olan ilçe belediyelerinde barınak zorunluluğu var ama bütçe, fiziki mekan, tıbbi malzeme, ilaç, kafes, demirbaş yetersiz.
***
Tüm bu veriler, yazının başında da belirttiğim gibi, yerel yönetimlerin; sokaktaki hayvanları barındıramadığını, onları aşılayamadığını ve kısırlaştıramadığını, hastalıklarını tedavi edemediğini hatta beslenmelerini bile sağlayamadığını gösteriyor.
Düşünün sadece Bursa'da 200 bin dolayında sokak hayvanı yaşarken, tüm Marmara'da kısırlaştırılan hayvan sayısı sadece 180 bin.
Bu vahim tablo, aşılama ve mikroçip uygulamasında da belediyelerin ne kadar yetersiz kaldıklarını ortaya koyuyor.
Marmara'nın Türkiye'nin en gelişmiş bölgesi olduğu düşünüldüğünde, ülke genelindeki tablonun çok daha karamsar olduğunu söyleyebiliriz.
Bu durumda, yerel yönetimlerin Hayvanları Koruma Kanunu'nu ne kadar uygulayabileceği yorumunu size bırakıyorum.
***
Peki, belediyelerin sokak hayvanlarını barındıracak, aşılayacak, mikroçip takacak ve kısırlaştıracak imkanı olmadığı gerçeği önümüzde duruyorken yasa nasıl uygulanacak?
Saha uygulaması maalesef şöyle oluyor:
Belediyeler, vatandaşın şikayeti ve idarenin denetimleri karşısında, gün aşırı sokak hayvanlarını topluyor ama barınakların kapasitesi yetersiz olduğu için hayvanlar ölüme terk ediliyor.
***
Ne yapılmalı?
Yine Büşra İnce'nin hazırladığı raporda yer alan önerileri paylaşalım:
-Barınak ve rehabilitasyon merkezleri kurulmalı.
-Veteriner hekim sayısı arttırılmalı.
-Hayvan üretim tesislerine, internet üzerinden yapılan yasa dışı hayvan satışına denetim getirilmeli, yerel yönetimlere yönelik denetim ve yaptırımlar arttırılmalı.
-İlgili bakanlıklar, STK'lar, yerel yönetimler, kamu kurumları bir araya gelerek işbirliği sağlamalı ve çalıştaylar düzenlenmeli.
-Ülke genelinde kısırlaştırma kampanyası düzenlenmeli.
-Konunun paydaşları bilinçlendirilmeli.
***
Bir öneriyi de ben dile getirerek, yazıyı noktalayayım.
Sokak hayvanları sorununu bitirmek için yüksek bütçelere ihtiyaç olduğu için belediyeler kanununa bir madde eklenebilir ve bütçelerinin bir kısmının bu alana harcanması zorunlu tutulabilir.
MUSTAFA ÖZDAL