Kışlık erzak hazırlığı yapan Balkan göçmeni kadınlar, memleketlerine has, eskiden sebzelerin bozulmaması için hazırlanan, bugün ise özellikle kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olan lütenitsa için üretim çalışmalarına başladı.
Bursa’da geleneksel kış aylarına erzak hazırlığı başladı. Kadınlar, sonbaharın gelmesiyle kışlık gıda depolamak için kolları sıvarken, kentte yaşayan Balkan göçmenleri de memleketlerine has, özellikle kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi olan lütenitsayı yapmak için hazırlıklarına başladı.
‘ZAHMETLİ BİR SOS’
Lütenitsa yaparken ayrı ayrı közlenen biberleri ve patlıcanları soyan kadınlar, havuçları da suda haşlıyor. Bu ürünler ayrı ayrı kıyma makinesinden geçirildikten sonra, yağda kavrulmuş salça ve sarımsağın içine atılıp, karıştırılıyor. Ocak üstündeki 6 saatin ardından, Balkanların meşhur lezzeti lütenitsa ortaya çıkıyor.
Özellikle Bulgaristan’da meşhur olan lütenitsanın, biber, patlıcan, havuç, salça ve sarımsak ile yapıldığını anlatan üretici Cafer Yıldırım, "Lütenitsa, Balkanlara özgü kahvaltılık bir sos. Kahvaltılarda, etin yanında, yemeklerin yanında kullanılan, eskiden sebzeleri saklayabilmek için üretilen bir sos. Bulgaristan bunu daha fazla sahiplendi. Haliyle bu ülkede üretimi daha fazla. Biz de aynı eski usullerle üretiyoruz. Lütenitsa Balkanlarda çok biliniyor. İçerisinde 7-8 çeşit ürünün olduğu, hepsinin karıştırıldığı bir lezzet. Eskiden Balkanlarda çok meşhur olan ve zahmetli olan bir sos. Gerçekten çok zahmetli. Patlıcanın közlenmesi gerekiyor, biberin közlenmesi gerekiyor ve bunları layıkıyla yapmak istiyorsanız, odun ateşinde olması gerekiyor. Fabrikasyon üretim yapmak istemiyorsanız, odun ateşinde tek tek közlenmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Lütenitsanın eskiden Türkiye’de bilinmediğini söyleyen Yıldırım, "Son 2-3 yıldır tanınmaya başladı. Bilinirliği artınca tüketimi de arttı. Artık sadece Balkan göçmenleri tüketmiyor. Ülkemizin her yerinden gelen vatandaşlarımız da tüketmeye başladı. Balkan göçmeni vatandaşlarımız, Türkiye’de bu lezzeti bulamıyorlardı. Balkanlardaki memleketlerine gittiklerinde, oradan buraya getiriyorlardı. Artık Balkan lezzeti Bursa’da üretiliyor" diye konuştu.
‘VATANIMIZA GELDİK AMA BU LEZZETTEN VAZGEÇEMİYORUZ’
Geleneksel bir lezzet olan lütenitsayı sofralarından eksik etmediklerini söyleyen Sevginar Hacıoğlu da "Bulgaristan göçmeniyim. Bulgaristan’da bildiğimiz yöresel salçamız lütenitsayı yapıyoruz. 1989 Bulgaristan muhaciriyiz. Çocukken Bulgaristan’da yapıyorduk. Annelerimize yardımcı oluyorduk. Çok lezzetli bir sos olduğu için, o zamanlar ekmeklere sürüp, karnımızı doyururduk. Bulgaristan’dan vatanımıza geldik ama bu lezzetten vazgeçemiyoruz. Bildiğimiz şeyleri devam ettiriyoruz" dedi.
