Dünya, Rusya ile Ukrayna arasında süregelen savaşın dördüncü yılında yeni bir barış umuduna odaklanmış durumda. 15 Mayıs Perşembe günü İstanbul’da gerçekleşmesi planlanan doğrudan müzakereler, çatışmaların başladığı 2022’den bu yana en somut diplomatik adım olarak değerlendiriliyor. Sürecin merkezindeyse yine Türkiye var.
Putin İstanbul’u işaret etti, Zelenskiy davet etti
Zafer Günü kutlamalarının ardından konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna ile doğrudan barış görüşmelerinin 2022 yılında kesildiği noktadan devam etmesi için adres olarak İstanbul’u gösterdi. Bu açıklama, yeni bir diplomatik sürecin kapısını araladı.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy de, diplomasi vurgusu yaparak Rusya’ya açık çağrıda bulundu:
“Putin’i Perşembe günü Türkiye’de bekliyorum.”
Moskova’dan ise yanıt gecikmedi. Kremlin, İstanbul’da ön koşulsuz ve doğrudan müzakerelere hazır olduklarını bildirdi.
Trump’tan destek mesajı
ABD Başkanı Donald Trump da İstanbul’daki görüşmeye ilişkin açıklamasında, “Perşembe günü Rusya ve Ukrayna ile yapılacak toplantı çok önemli. Bu toplantıdan iyi şeyler çıkabileceğini düşünüyorum” dedi. Trump, İstanbul’a katılım ihtimaliyle ilgili bir soruya, “Orta Doğu’da olacağım ama gerekirse uçarım” yanıtını verdi.
Neden İstanbul?
Uzmanlara göre Türkiye’nin bu süreçteki rolü sadece ev sahipliğiyle sınırlı değil. Konuya dair değerlendirmede bulunan Prof. Dr. Levent Ersin Orallı, İstanbul’un seçilmesinin tesadüf olmadığını vurguladı:
“Putin’in İstanbul’u önermesi bir sembol tercihtir. Bu, yalnızca coğrafi değil stratejik bir seçimdir. 2022’de de barış masası ilk kez burada kurulmuştu. İstanbul artık barışın jeopolitik simgesi haline geliyor.”
“Ara bulucu değil, yol açıcı”
Prof. Orallı’ya göre Türkiye’nin rolü klasik bir ara bulucunun ötesine geçmiş durumda:
“Türkiye, NATO’ya rağmen Rusya’yla, AB’ye rağmen Ukrayna’yla doğrudan iletişim kurabilen, iki başkentle aynı anda temas yürütebilen bir ülke. Bu özellikleriyle artık sadece bir kolaylaştırıcı değil, diplomasiye yön veren bir yol açıcı.”
Tahıl Anlaşması: Türkiye'nin diplomatik kapasitesinin göstergesi
Türkiye’nin önceki diplomatik başarısı olarak anılan Tahıl Koridoru Anlaşması da bu kapsamda yeniden gündemde. 2022 Temmuz’unda İstanbul’da imzalanan anlaşma sayesinde:
33 milyon ton tahıl 45’ten fazla ülkeye ulaştırıldı.
Sevkiyatların yüzde 60’ı gelişmekte olan ülkelere yapıldı.
Türkiye, denetim ve lojistik süreçlerde kritik rol üstlendi.
Gündem: Ateşkes, tarafsızlık, tahıl
Perşembe günü yapılacak müzakerelerde şu başlıkların öne çıkması bekleniyor:
Kalıcı ve tam ateşkes ilanı,
Esir değişimi ve insani yardım koridorlarının açılması,
Ukrayna’nın tarafsızlık statüsü ve güvenlik garantileri,
Tahıl Koridoru Anlaşması'nın yeniden yapılandırılması.
Yeni düzenin aktörü: Türkiye
Uzmanlar, bu görüşmelerin yalnızca bölgesel değil, küresel düzeyde etkiler yaratacağını belirtiyor. Barış masasının bir kez daha Türkiye’de kurulması, uluslararası diplomasinin yöneldiği istikametin de bir göstergesi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ısrarlı ve istikrarlı barış diplomasisiyle Türkiye, artık sadece “ev sahibi” değil, küresel krizlerin çözümünde “oyun kurucu” bir aktör olarak konumlanıyor.
Gözler şimdi İstanbul’da kurulacak barış masasında… Perşembe günü atılacak adımlar, sadece iki ülke arasındaki savaşa değil, dünya diplomasisinin geleceğine de yön verebilir.
