Rusya ile Ukrayna tarafından karşılanan dünyadaki tahıl arzı, iki ülke arasında şubat ayında çatışmalar nedeniyle sıkıntıya girdi.
Türkiye’nin büyük bir diplomasi zaferi olarak ortaya çıkan ve gıda krizinin çözümü için önemli bir adım olan tahıl sevkiyatına yönelik mutabakat kapsamında, tahıl ve gıda malzemeleri Ukrayna’ya ait 3 liman üzerinden emniyetli bir nakliye edilecek. Çalışmaların takibi İstanbul’da kurulacak Müşterek Koordinasyon Merkezi’nden yapılacak.
Rusya ile Ukrayna tarafından karşılanan dünyadaki tahıl arzı, iki ülke arasında şubat ayında çatışmalar nedeniyle sıkıntıya girdi.
Ukrayna limanlarında kalan gemiler nedeniyle tahıl ve diğer gıda ihracatındaki duraksama küresel gıda krizi riskini arttırdı. Açlık ve güvenlik sorunu anlamına gelen krizin çözümü için Ukrayna’da 25 milyon tondan fazla bekleyen tahılın sevkiyatının önemi bir kez daha ortaya çıktı.
Bu sorunun çözümü için de limanlarda bekleyen tahıl ve diğer gıda maddelerinin denizden emniyetli şekilde sevkine yönelik "koridor" fikri oluştu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile görüşmelerinin ardından verdiği direktifler doğrultusunda Türkiye sorunun çözümü için bir inisiyatif aldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatları doğrultusunda Milli Savunma Bakanlığının yanı sıra diğer bakanlık, kurum ve kuruluşlar iş birliği içinde hareket ederek çalışmalara başladı.
Ülkeler general belirledi
Çalışmalar dahilinde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov ile çok sayıda görüşme gerçekleştirdi. Bunun ardından kamuoyunda "kırmızı hat" olarak nitelendirilen Türkiye ile Ukrayna ve Rusya arasında doğrudan temas hatta hayata geçirildi.
"Kırmızı hat" kapsamında ülkeler birer general belirledi. BM de bir görevlendirme yaparak görüşmeler ikili olarak başladı. Bu kapsamda ilk adım 21 Haziran'da Moskova'da atıldı. Moskova’da yapılan askeri heyetler toplantısı sonrası "Azov Concord" gemisinin Mariupol’dan ayrıldık. Böylece Ukrayna limanlarından ilk gemi ayrılmış oldu.
Sonrasında Türkiye, Rusya, Ukrayna savunma bakanlıklarına bağlı askeri heyetlerle, BM Heyetleri ilk dörtlü toplantılarını 13 Temmuz’da İstanbul Kalender Kasrı'nda gerçekleştirdi.
Temel prensipler kapsamında anlaşmaya varılan görüşmenin ardından bugün de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın himayelerinde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'ın katılımıyla tahıl sevkiyatına yönelik mutabakat taraflar tarafından imzalandı.
Türkiye'nin büyük bir diplomasi başarısı olarak ortaya çıkan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yoğun gayretlerinin dünya kamuoyu tarafından takdir ile karşılandığı mutabakat ile ihraç edilecek tahıl ve benzeri gıda ürünlerinin Ukrayna’ya ait 3 liman üzerinden emniyetli bir şekilde denizden nakliyatının yapılması amaçlanıyor. Odesa, Çernomorsk ve Yuzni limanlarından yapılacak sevkiyatı içeren mutabakatla mutabakat ile ilgili sürece ilişkin ilk olarak BM ve taraflar belirlenen sayıda temsilci ile İstanbul’da Müşterek Koordinasyon Merkezi tesis edilmesi planlanıyor.
Gemilerin kontrolü yapılacak
Onaylanan program ve denetim dahilinde söz konusu limanlara intikal eden, giren ve çıkan gemilerin kontrolü sağlanacak. Gemilerin koridordan intikali taraflarca da uzaktan takip edilebilecek.
İnsani maksatlı olması esas alınacak faaliyet kapsamında Türkiye, Türk Boğazlarına giriş, çıkış öncesi tüm ticari gemilerin kontrolünü yapacak.
