İran, Ortadoğu’nun en büyük askeri kapasitelerinden birine sahip ülkeler arasında yer alıyor. 580 bin aktif askeri personeli ve 200 bin yedek askeriyle dikkat çeken İran, askeri gücüyle bölgede kritik bir rol oynuyor.
Düzenli ordu ve Devrim Muhafızları olmak üzere iki ana askeri yapıya sahip olan İran’ın stratejik kararları ise dini lider Ayetullah Ali Hamaney tarafından belirleniyor. Hamaney, aynı zamanda ülkenin en üst düzey askeri otoritesi olarak ordu ve Devrim Muhafızları'nın koordinasyonunu sağlıyor.
İran’ın askeri gücünün önemli bir kısmı, füze ve drone programlarına dayanıyor. Ülke, uzun menzilli balistik füzeler ve radar tarafından tespit edilmesi zor olan drone'lar üretme konusunda büyük bir yetkinlik geliştirmiş durumda. Özellikle 2.500 kilometre menzile sahip Secil ve Kheibar füzeleri, İran’ın bölgesel rakiplerine karşı caydırıcı bir unsur olarak öne çıkıyor. İran’ın bu füzelerle İsrail gibi bölgesel güçleri vurma kapasitesine sahip olduğu belirtiliyor. Ayrıca, ülke son dönemde ilk hipersonik balistik füzesini ürettiğini duyurarak askeri gücünü yeni bir boyuta taşımayı hedefliyor.
İran’ın askeri stratejisinin temelini oluşturan caydırıcılık politikası, özellikle denizlerde de kendini gösteriyor. Küçük denizaltı filoları ve hücumbotlarıyla Hürmüz Boğazı'ndaki petrol sevkiyatını aksatabilecek kapasitede olan İran, bu bölgedeki stratejik gücünü artırmaya çalışıyor. Ancak uzmanlar, İran’ın zayıf noktası olarak hava kuvvetlerini işaret ediyor. Hava filosunun büyük bir kısmı, Şah dönemi kalıntılarıyla sınırlı ve birçok uçak yedek parça eksikliği nedeniyle artık kullanılamaz durumda. Ayrıca, tank ve zırhlı araçları da eski teknolojilerle sınırlı.
İran, vekil güçleriyle de bölgesel etkinliğini sürdürüyor. Hizbullah, Hamas, İslami Cihad ve Husi milisleri gibi gruplarla iş birliği yaparak bölgedeki çatışmalarda dolaylı bir rol oynayan İran, bu gruplara askeri destek sağlıyor. İran’ın bu vekil güçlere sağladığı balistik füzeler ve drone'lar, özellikle İsrail ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin dikkatini çekiyor.
Küresel askeri güç sıralamasında asker sayısı bakımından dünyada 14. sırada yer alan İran, bölgedeki harcamalarıyla da dikkat çekiyor. 2023 yılında 10 milyar doları aşan askeri harcamalarla Ortadoğu’da Suudi Arabistan, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin ardından dördüncü sırada yer alıyor. Devrim Muhafızları’na ayrılan bütçe ise son yıllarda artış göstererek, İran’ın askeri modernizasyonunu destekleyen en büyük kaynaklardan biri haline gelmiş durumda.
İran’ın bu geniş çaplı askeri yatırımları, bölgedeki güç dengelerini yeniden şekillendirirken, küresel arenada da dikkatle izlenmeye devam ediyor.
