Koza Han'ın 534 yıllık tarihi mescidi

Koza Han'ın 534 yıllık köşk mescidi, Bursa'nın tarih kokan köşelerinden biri olarak hala ibadet ve merak uyandıran bir miras olarak varlığını sürdürüyor.

BURSA HABER 13.09.2024 11:43:00 0
Koza Han

Bursa'da "ticaretin kalbinin attığı yer" olarak nitelendirilen Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi'nde, ipekçiliğin 534 yıllık merkezi Koza Han'ın avlusundaki 30 kişi kapasiteli mescit, asırlardır esnaf ve ziyaretçilere namazlarında ev sahipliği yapıyor.

BUÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan
Türkiye sınırları içinde günümüze kadar orijinalliğini koruyarak gelen iki köşk mescidinden bahsedebiliriz, bunlardan biri Kayseri'dedir, biri de Bursa'daki Koza Han'daki köşk mescididir.

 

Osmanlı payitahtı Bursa'da, Sultan 2. Bayezid tarafından yaptırılan ve kentin tekstil merkezi olmasında önemli rol oynayan Koza Han'ın sembolü köşk mescidi, 5 asrı aşkın süredir esnaf ve müşterileri ile ziyaretçilerin namazlarını kıldığı nadide bir yapı olarak varlığını koruyor.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO) Dünya Mirası Listesi'ne 2014'te dahil edilen, kentte "ticaretin kalbinin attığı yer" olarak nitelendirilen Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi'ndeki yapılardan Koza Han'ın avlusundaki köşk mescidi, hem Anadolu Selçuklu dönemine ait bir gelenek hem de Bursa'da erken Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden biri olarak biliniyor.


Sultan 2. Bayezid tarafından 1490-1491 yıllarında mimar Abdül-Ula Bin Pulad Şah'a yaptırılan, 30 kişinin aynı anda ibadet edebildiği köşk mescidi, 1671'den sonra bazı dönemlerde onarımlardan geçirildi.
Uzun yıllar ipek böceği kozalarının satıldığı, Bursa'nın tekstil merkezi haline gelmesinde ilk adım olan hanın sembol yapısı köşk mescidinde, 534 yıldır han esnafı ve müşterileri ile ziyaretçiler namazlarını kılıyor.

 


 

İslamiyet'te ticari ve sosyal yaşam ile dini hayatın birbirinden ayrılmadığını belirten Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan, "Ticari hayatla uğraşan bir insan, beş vakit namazını da kılar. Bunun için de gerek yol boylarında gerekse şehir merkezlerindeki kervansaraylarda tüccarların ticari hayatı aksatmadan kısa sürede namazlarını kılabilmeleri için hanın içine bir ibadethane yapılmıştır." dedi.
Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan, mescidin her mahallede küçük mekanlarda yapılan, vakit namazlarının kılındığı yerler olduğunu, minberlerinin bulunmamasından dolayı cuma ve bayram namazlarının kılınmadığını aktardı.
Hem estetik kazandırılması hem de muhtemelen boş alanı değerlendirmek amacıyla hanın ya da kervansarayın ortasına yapılan mescidin "köşk mescidi" olarak adlandırıldığını belirten Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan, "Türkiye sınırları içinde günümüze kadar orijinalliğini koruyarak gelen iki köşk mescidinden bahsedebiliriz, bunlardan biri Kayseri'dedir, biri de Bursa'daki Koza Han'daki köşk mescididir." ifadesini kullandı.
Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Lefkoşa'daki Büyük Han'ın köşk mescidinin de büyük oranda orijinalliğini koruyarak bugünlere geldiğini anlattı.

 

Son derece estetik bir yapı
Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan, Sultan 2. Bayezid'in, Koza Han'ı, İstanbul'daki Bayezid Camisi ve Külliyesi'nin giderleri için inşa ettirdiğini söyledi.

Köşk mescidinin, taç kapıdan girince hanın ortasında butik bir bina olarak ziyaretçileri karşıladığını kaydeden Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan, şunları kaydetti:
"Günümüze kadar orijinal haliyle gelen en güzel mescitlerden biridir. Alt tarafı şadırvan, 8 direk üzerine kurulmuş, ortada çok estetik bir mermer direkle desteklenmiş, üstü taşla örülmüş, kubbesi kurşunla kaplı, mermer bir merdivenden çıkılan, merdiven korkulukları bile mermerden yapılmış harika bir köşk mescidi. Burası tabii ki orijinal halinde bu şekle gelmiş ama yıllar içinde oldukça çok tamirler görmüş. Hatta muhtemelen tüccarlara ve cemaate dar geldiği için mescidin yanına küçük bir ahşap mescit daha yapıldığı kayıtlarda var ama o günümüze gelmemiş. Burası 1600'lü yıllardan itibaren çok restore edilmiş ama asıl itibarıyla 1948'de Bursa Eski Eserleri Sevenler Kurumu tarafından esaslı bir restorasyon gerçekleştirilmiştir. Daha sonra 2008'de özel bir banka tarafından restore edilmiş.

 Tabii alttaki şadırvan aktif değil fakat yan tarafta çeşmeler var, o çeşmelerden insanlar abdest alıyor. İçerisi son derece harika bir görünüme sahip, iki orijinal penceresi günümüze gelmiş. Diğer pencereler de o iki orijinale uygun bir şekilde restore edilerek günümüze kadar gelmiş ve gerçekten de son derece estetik bir yapı."


Bu tür nadir görülen mimari yapıların geçmişten gelen bir miras olduğunun bilinmesi gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan, "Bu mirası korumamız gerekiyor. Sadece işlevsel olarak değil bu tür binalara estetik açıdan bakmamız gerekiyor. Özellikle tepeden bir görüntü aldığınız zaman gerçekten de harika bir manzara ortaya çıkıyor." diye konuştu.
Bursa'nın deprem kuşağında yer aldığını hatırlatan Prof. Dr. Hasan Basri Öcalan, 1855'te yaşanan büyük depreme rağmen bu yapıların yıkılmadığını ve ayakta kaldığını sözlerine ekledi.


Kentsel dönüşümde kira desteği artırıldı

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Bölgemizdeki gelişmeleri en doğru okuyan parti ve ittifak biziz

Osmangazi’de bir kreş daha, muhtardan şok sözler, Çelikten’den meydan okuma

Osmangazi Belediyesi dördüncü kreşin temelini attı

Yenişehir, Genç Dostu Şehir Oluyor

Mehmetçiğin nefesi, teröristlerin ensesinde!

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bursa'ya geliyor

Kafa kafaya çarpıştılar

Palandöken'de çığ düştü

TBMM Genel Kurulu'nun 180 saatlik bütçe mesaisi sona erdi

Oktay Yılmaz’dan örnek davranış: Başkanlık konutunu yıkıp, spor merkezi yapacak

AK Parti, Almanya’daki Noel pazarı saldırısına karşı tepki gösterdi

Keles’te çifte açılış: Spor kompleksi ve kadın konukevi hizmete girdi

Cep telefonu ve taşıt satışlarına taksit düzenlemesi

19 İlde dev operasyon: 40 PKK/KCK şüphelisi yakalandı!

Trafik kazası İznik’te can aldı

Yıldırım’da yeni kentsel dönüşüm alanı: Başkan Yılmaz Kanal 16’da açıkladı

Genç Bakış programında ortak akıl çağrısı

Hakan Fidan Suriye'ye gidecek

Kestel Belediye Başkanı Erol’dan sıra dışı tasrarruf uygulaması

Nutuk’un önemi, Osmangazi'de sahneye taşındı

Emevi Camisi'nde Esad'ın adı tarihe karıştı

5 bine yakın işçiye yılbaşı erzak paketi verilecek

İnegöl’ün tarımsal değeri: Özündenkuru öğrencilerle buluştu

Şehir hastanelerinde rekor hizmet: 8 yılda 306 milyon muayene ve 9 milyon ameliyat

İnegöl Belediyesi, Akıncılar Mahallesi'nde 8 kaçak yapıyı yıktı

TBMM’de yoğun gündem: Bütçe ve kanun teklifleri oylanacak

İhsan Aydın, "Paşa'nın Sofracısı" ile Bursa'da okurlarıyla buluştu

Kestel Belediyesi, tasarruf tedbirleriyle 8 ayda 240 milyon borç ödedi

Önce iktidarı yıkıldı şimdiyse evliliği

Yükleniyor