Lozan Barış Antlaşması 101 yaşında

Türkiye'nin bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanınmasını sağlayan Lozan Barış Antlaşması'nın imzalanmasının üzerinden 101 yıl geçti.

GÜNDEM 24.07.2024 12:38:00 0
Lozan Barış Antlaşması 101 yaşında

1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Temmuz 1923'te İsviçre'nin Lozan şehrinde imzalanan antlaşmaya, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri katıldı. TBMM Hükümetini, İsmet İnönü başkanlığında Dr. Rıza Nur Bey ve Hasan Saka'dan oluşan heyet temsil etti.

Görüşmeler 20 Kasım 1922'de başladı ancak Boğazlar sorunu, kapitülasyonlar, Musul-Kerkük ve Osmanlı Devleti'nin borçları gibi nedenlerden dolayı kesilmesinin ardından 23 Nisan 1923'te yeniden başladı. Görüşmeler sonunda varılan anlaşmaya göre, Suriye sınırı 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşmasıyla belirlendiği şekilde kabul edildi. Irak sınırının ileride İngiltere ve TBMM arasında yapılacak bir görüşme ile belirlenmesine karar verildi. Yunanistan sınırı, Mudanya Antlaşması'nda olduğu şekliyle kabul edilirken Yunanistan, savaş tazminatı olarak Karaağaç'ı Türkiye'ye bıraktı.

Antlaşmayla Sovyet sınırı, Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşması ile belirlendiği gibi kaldı, Doğu Anadolu'da bir Ermeni Devleti kurulmasından vazgeçildi. Kapitülasyonlar Lozan Antlaşması ile kesin olarak kaldırılırken, Bozcaada ve Gökçeada Türkiye'ye bırakıldı. İtalyanlara bırakılan On İki Ada, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra İtalya'nın çekilmesiyle Yunanistan'a bırakıldı.

Antlaşma uyarınca Türk Devleti'nin sınırları içindeki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların öğreniminin Türk Devleti tarafından düzenlenmesi kayıt altına alındı. Fener Rum Patrikhanesi'nin yabancı kiliselerle ilişki kurmaması şartıyla Türkiye'de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırıldı, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi. Anlaşmayla İstanbul'daki Rumlar hariç diğer yerlerdeki Rumların Yunanistan'a, Batı Trakya hariç diğer illerdeki Türklerin ise Türkiye'ye gönderilmesi suretiyle iki ülke arasında nüfus mübadelesine karar verildi.

20 Temmuz 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile de Lozan'da üzerinde en çok durulan başlıklardan Boğazlar konusu çözüme kavuşturuldu. 143 madde, bir ön söz ve 4 bölümden oluşan Lozan Barış Antlaşmasının ön sözünde, devletlerin istiklal ve hakimiyetine saygı gösterilmesi prensibine yer verildi. Lozan Barış Antlaşması, I. TBMM tarafından imzalanırken, II. TBMM tarafından onaylandı. Antlaşmayla, Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığı ve Misakımilli, İtilaf Devletleri tarafından resmen tanındı ve kabul edildi, Sevr Antlaşması da geçersiz hale geldi. Ülke sınırları, Irak sınırı hariç belli oldu ve Türkiye açısından I. Dünya Savaşı sona erdi.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'ta, Lozan Barış Antlaşması'na ilişkin yaptığı tanımlamada, "Türk milleti aleyhine asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması'yla tamamlandığı zannedilmiş bir suikastın yıkılışını ifade eden bir belgedir." ifadelerine yer verdi. Taraflarca tek nüsha olarak imzalanan Lozan Antlaşması'nın ıslak imzalı nüshası "depozitör ülke" sıfatıyla Fransa tarafından muhafaza ediliyor. Diğer imzacı ülkelerdeki nüshalar ise antlaşmanın onaylı suretlerinden oluşuyor. Onaylı suretlerden biri de Dışişleri Bakanlığı Arşivi'nde bulunuyor. Dışişleri Bakanlığı Arşiv Binası'nda aslı muhafaza edilen antlaşma, Bakanlığın internet sitesinde vatandaşların ve araştırmacıların erişimine açık tutuluyor.


Yüksek İstişare Kurulu toplandı

Yenişehir turizmin yeni cazibe merkezi oluyor!

Sigaraya yeniden zam!

Habersiz fotoğraf paylaşımına Yargıtay'dan onaylı hapis cezası

DOSTUM tesisleri yenileniyor, gençler için yeni spor alanları geliyor

Dursun Ali Erzincanlı yıldırımlılara unutulmaz bir gece yaşattı

Başkan Oktay Yılmaz, sahurda gençlerle buluştu

Osmangazi Zabıtası’ndan kaldırım işgaline sıkı denetim

Bursa'da gıda alarmı: "Köfteden kanatlı eti çıktı"

Mustafa Dündar’ın ardında bıraktığı milyonlarca liralık zarar ve BAREM gerçeği

Osmangazi Belediyesi’nden kadın sağlığına büyük destek

Başkan Şadi Özdemir aşevinde vatandaşlarla iftar yaptı

Bayram ikramiyesi ne zaman hesaplara yatacak?

Bursa’ya 23 yılda 30 bin sosyal konut yapıldı

Silah kaçakçılarına operasyon: 353 tabanca ve 913 silah parçası ele geçirildi

13 dokunulmazlık dosyası TBMM'ye sevk edildi

Elektrikli araç sahiplerine müjde!

Cumhurbaşkanı Erdoğan: Terörsüz Türkiye hedefine ulaşacağız

Korsan taksilere büyük darbe! ehliyete el konulacak

MHP Lideri Bahçeli: "CHP, mezhep provokasyonu yapıyor"

Sarıyer ve Şişli Belediyelerine terör operasyonu

Ramazan Bayramı tatili belli oldu: İşte resmi süre!

İnegöl Belediyesi'nden ödüllü fikir yarışması

Emekli bayram ikramiyesi belli oldu

Kabe'de 500 bin kişi ile günlük umre rekoru kırıldı

Bursa İl Sağlık Müdürü Dr. Orkun Yıldırım istifa etti

Bakan Fidan, İngiliz mevkidaşı Lammy ile görüştü

Bursa’da 23 Nisan Mahallesi’ndeki halı saha için kayyum atandı

Bursa iş dünyasının ortak aklı zirvede buluştu

İmamoğlu, Bursa’ya geliyor

Yükleniyor