Lozan Barış Antlaşması 101 yaşında

Türkiye'nin bağımsız ve egemen bir devlet olarak tanınmasını sağlayan Lozan Barış Antlaşması'nın imzalanmasının üzerinden 101 yıl geçti.

GÜNDEM 24.07.2024 12:38:00 0
Lozan Barış Antlaşması 101 yaşında

1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Temmuz 1923'te İsviçre'nin Lozan şehrinde imzalanan antlaşmaya, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) temsilcileriyle Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri katıldı. TBMM Hükümetini, İsmet İnönü başkanlığında Dr. Rıza Nur Bey ve Hasan Saka'dan oluşan heyet temsil etti.

Görüşmeler 20 Kasım 1922'de başladı ancak Boğazlar sorunu, kapitülasyonlar, Musul-Kerkük ve Osmanlı Devleti'nin borçları gibi nedenlerden dolayı kesilmesinin ardından 23 Nisan 1923'te yeniden başladı. Görüşmeler sonunda varılan anlaşmaya göre, Suriye sınırı 20 Ekim 1921'de imzalanan Ankara Antlaşmasıyla belirlendiği şekilde kabul edildi. Irak sınırının ileride İngiltere ve TBMM arasında yapılacak bir görüşme ile belirlenmesine karar verildi. Yunanistan sınırı, Mudanya Antlaşması'nda olduğu şekliyle kabul edilirken Yunanistan, savaş tazminatı olarak Karaağaç'ı Türkiye'ye bıraktı.

Antlaşmayla Sovyet sınırı, Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşması ile belirlendiği gibi kaldı, Doğu Anadolu'da bir Ermeni Devleti kurulmasından vazgeçildi. Kapitülasyonlar Lozan Antlaşması ile kesin olarak kaldırılırken, Bozcaada ve Gökçeada Türkiye'ye bırakıldı. İtalyanlara bırakılan On İki Ada, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra İtalya'nın çekilmesiyle Yunanistan'a bırakıldı.

Antlaşma uyarınca Türk Devleti'nin sınırları içindeki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların öğreniminin Türk Devleti tarafından düzenlenmesi kayıt altına alındı. Fener Rum Patrikhanesi'nin yabancı kiliselerle ilişki kurmaması şartıyla Türkiye'de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırıldı, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi. Anlaşmayla İstanbul'daki Rumlar hariç diğer yerlerdeki Rumların Yunanistan'a, Batı Trakya hariç diğer illerdeki Türklerin ise Türkiye'ye gönderilmesi suretiyle iki ülke arasında nüfus mübadelesine karar verildi.

20 Temmuz 1936'da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile de Lozan'da üzerinde en çok durulan başlıklardan Boğazlar konusu çözüme kavuşturuldu. 143 madde, bir ön söz ve 4 bölümden oluşan Lozan Barış Antlaşmasının ön sözünde, devletlerin istiklal ve hakimiyetine saygı gösterilmesi prensibine yer verildi. Lozan Barış Antlaşması, I. TBMM tarafından imzalanırken, II. TBMM tarafından onaylandı. Antlaşmayla, Türkiye Cumhuriyeti'nin bağımsızlığı ve Misakımilli, İtilaf Devletleri tarafından resmen tanındı ve kabul edildi, Sevr Antlaşması da geçersiz hale geldi. Ülke sınırları, Irak sınırı hariç belli oldu ve Türkiye açısından I. Dünya Savaşı sona erdi.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'ta, Lozan Barış Antlaşması'na ilişkin yaptığı tanımlamada, "Türk milleti aleyhine asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması'yla tamamlandığı zannedilmiş bir suikastın yıkılışını ifade eden bir belgedir." ifadelerine yer verdi. Taraflarca tek nüsha olarak imzalanan Lozan Antlaşması'nın ıslak imzalı nüshası "depozitör ülke" sıfatıyla Fransa tarafından muhafaza ediliyor. Diğer imzacı ülkelerdeki nüshalar ise antlaşmanın onaylı suretlerinden oluşuyor. Onaylı suretlerden biri de Dışişleri Bakanlığı Arşivi'nde bulunuyor. Dışişleri Bakanlığı Arşiv Binası'nda aslı muhafaza edilen antlaşma, Bakanlığın internet sitesinde vatandaşların ve araştırmacıların erişimine açık tutuluyor.

İnegöl’de su krizi tarımı vurdu: Baraj kurudu, Çiftçi zor durumda!

Erkan Aydın: "Çözüm üretmek için geldik"

Büyükşehir, Mustafakemalpaşa İlçe Stadı’nı sil baştan yeniledi

Bursaspor sabah antrenmanında tempoyu yükseltti

Yıldırım Belediyesi’nden bin çifte ’Aile eğitimi"

Bakan Kurum: "Sıcaklık 6-12 derece daha artacak"

Yenişehir'de cuma namazı çıkışı silahlı saldırı; 4 yaralı!

Kamu işçilerine 3. zam teklifi sunuldu

Bursa iş dünyası Bursaspor için kenetlendi

Bursa’da daha kaç şirket konkordato ilan edecek?

Uludağ Elektrik 4 şehir 100 noktada can dostlara umut oldu

Bursa merkezli uyuşturucu operasyonunda 327 tutuklama

İBB'ye yönelik soruşturma: 18 kişi hakkında gözaltı kararı

28 ilde DEAŞ operasyonları; 153 gözaltı

İYİ Partili Kavuncu: Bu süreçte yapılan yanlışlara ortak olmamak adına komisyona katılmayacağız

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye Cumhurbaşkanı Şara ile telefonda görüştü

DEM Parti heyetinden Özel’e ziyaret

Fatih Altaylı hakkında 5 yıl hapis istemi

Kınık Maden Suları, İnegölspor Stadyumu'nun isim sponsoru oldu

Şoförünüz uyanık ise korkmayın

NEF’in İznik oyunu: İmarsız arsaya satış!

Odunluk’ta 27 günlük trafik düzenlemesi!

Kabine, “Terörsüz Türkiye” gündemiyle toplanıyor

Farklılıkların zenginliğe dönüştüğü festivalde dördüncü gün geride kaldı

Büyükşehir’den ‘Bursa Kent Mobilyaları Tasarım Çalıştayı’

Mattia Ahmet Minguzzi davasında dördüncü duruşma

Engelli genç kayıplara karıştı, ailesi sokak sokak arıyor

A Milli Takım, Bulgaristan’ı Bursa’da konuk edecek

10 yaşındaki çocuk boğulmaktan son anda kurtarıldı

Ak Parti Bursa İl Başkanı Gürkan ulaşım ve su zammına tepki gösterdi

Yükleniyor