Osmangazi Düşünce Atölyesi tarafından düzenlenen, "Cumhuriyet Dönemi Sosyo-Kültürel Değişim Üzerinde Türk Aydınının Etkisi" konulu söyleşide, Türk aydını İsmail Hakkı Tonguç ve onun en önemli projelerinden biri olan Köy Enstitüleri ele alındı. Etkinlik, Hasan Ali Yücel Dünya Klasikleri Kütüphanesi’nde gerçekleştirildi.
Bursa Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan’ın konuşmacı olarak katıldığı söyleşide, İsmail Hakkı Tonguç’un Cumhuriyet’in modernleşme ve kalkınma hedeflerine nasıl katkı sağladığına dikkat çekildi. Arslan, Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Türkiye’nin eğitim, kültür ve ekonomi gibi birçok alanda kapsamlı bir dönüşüm sürecine girdiğini vurgulayarak, “Türk aydınları, özellikle halkın bilinçlendirilmesi ve kırsal kalkınmanın sağlanmasında önemli bir sorumluluk üstlenmiştir. İsmail Hakkı Tonguç, bu dönemin öne çıkan isimlerinden biridir” dedi.
Köy Enstitüleri: Cumhuriyet’in Eğitimdeki En Özgün Projesi
Doç. Dr. Arslan, Tonguç’un öncülüğünde kurulan Köy Enstitüleri’nin, Cumhuriyet’in en özgün eğitim projelerinden biri olduğunu belirtti. Eğitimi, günlük yaşamın bir parçası haline getirerek “iş içinde öğrenme” yaklaşımını benimseyen Köy Enstitüleri, sürdürülebilir bir model sunmuş ve 8 bin öğretmenin yetişmesini sağlamıştır. Bu öğretmenler, sadece bilgi aktarmakla kalmayıp, köylerinde değişimin öncüleri olarak görev yapmışlardır.
Arslan, “Bu eğitim modeli, bireysel aydınlanmayı değil, toplumsal kalkınmayı hedefliyordu. Köy Enstitüleri, halkın içinden çıkan, onların ihtiyaçlarına çözüm üreten bir aydınlanma anlayışını benimsemiştir. Bu anlayış, Türk modernleşmesinin önemli kilometre taşlarından biridir” dedi. Ancak 1950’lerde Köy Enstitüleri’nin kapanması, eğitim ve kalkınma alanında büyük bir kayıp olarak değerlendirilmektedir.
Tonguç’un Eğitim Vizyonu
İsmail Hakkı Tonguç’un halktan kopuk bir aydın modelini reddederek, halkın içinde yer alan ve onların ihtiyaçlarına yönelik çözümler üreten bir eğitim anlayışını benimsemesi, Türk eğitim tarihinde derin izler bırakmıştır. Arslan, Tonguç’un bu vizyonunun Cumhuriyet dönemi sosyo-kültürel değişiminde Türk aydınlarının etkisini anlamak için önemli bir örnek teşkil ettiğini sözlerine ekledi.
Muhabir : KEREM KAPLAN
